7 op de 10 Belgen vindt het erg storend als hun beste vriend of partner meer met de smartphone bezig is dan met het gesprek, ook wel ‘phubbing’ genoemd. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van levensverzekeraar NN. Uit het Nationaal Geluksonderzoek van UGent en NN bleek al dat de meerderheid van de jongvolwassenen onder de 34 zich eenzaam voelt. De kwaliteit van onze sociale relaties speelt daarbij een grote rol. Daarom nam NN in een nieuwe studie ons smartphonegebruik tijdens sociale activiteiten onder de loep. Wat blijkt? De Belg stoort zich mateloos aan het overmatig gsm’en van de partner of beste vriend tijdens een gesprek of etentje, maar schat de frequentie van zijn eigen phub-gedrag veel lager in dan bij de andere.
Hoe gelukkig is de Belg vandaag? Wat maakt of kraakt ons geluk? Dankzij het Nationaal Geluksonderzoek van UGent en NN, en via www.gelukkigebelgen.be komen de Belgen dit jaar te weten wat hen gelukkig maakt, en hoe zij (nog) gelukkiger kunnen worden. Op geregelde tijdstippen worden nieuwe resultaten bekend gemaakt. Uit de eerste resultaten in maart bleek al dat Belgische senioren vandaag gemiddeld gelukkiger zijn dan millenials. Naast een goede gezondheid en een financieel stabiele situatie hebben ook onze sociale relaties een grote impact op ons geluk.
Begin juli stelden UGent en NN vast dat jongeren eenzamer zijn dan ouderen. 54,5% van de jonge Belgen tussen de 20 en de 34 jaar voelt zich eenzaam. Ook bij generation X is eenzaamheid al te vaak een harde realiteit, want 53% van de Belgen tussen 35 en 50 jaar geeft aan zich eenzaam te voelen. Opvallend: hoe ouder we worden, hoe minder eenzaam we ons voelen. Volgens het onderzoek is de kwaliteit van onze sociale relaties cruciaal om eenzaamheid te doorbreken. Want wie tevreden is met zijn vrienden heeft drie keer meer kans om gelukkig te zijn.
Wat is phubbing?
Phubbing betekent zoveel als ‘the act of snubbing someone in a social setting by looking at your phone’. Ofwel iemand negeren in een sociale context, door met je telefoon bezig te zijn in plaats van met je gesprekspartner. Een herkenbaar fenomeen, waar volgens het onderzoek de grote meerderheid van de Belgen zich mateloos aan stoort, maar een minderheid aangeeft het zelf ook regelmatig te doen.
Denys Malengreau, expert digitale economie verklaart waarom het fenomeen ‘phubbing’ vandaag meer dan ooit aanwezig is: “De prijs van smartphones is de laatste jaren zeer democratisch geworden en heeft de gebruiker in staat gesteld om buiten te komen en mobiel te zijn. Vandaag praten we niet langer over passief gebruik van het internet, maar zijn we voortdurend actief aan het delen en communiceren. Het actieve web heeft gezorgd voor een digitale uitbreiding van onze identiteit die we proberen te onderhouden waar we ook zijn.”
Phubbing tijdens een gesprek of een etentje kan schadelijk zijn voor je relaties
De meerderheid van de Belgen vindt het zeer storend dat de partner of beste vriend(in) de neiging heeft om tijdens een gesprek steeds zijn/haar smartphone te checken en de conversatie mentaal te verlaten. Of het nu gaat om afgeleid worden bij de zoveelste notificatie of tijdens een stilte meteen naar de smartphone grijpen. Van onze beste vrienden aanvaarden we dit gedrag nog minder dan van onze partner. Tijdens een etentje onder vrienden, vindt 71% het storend wanneer de beste vriend(in) meer bezig is met de smartphone dan met de conversatie. 64% van de Belgen vindt het storend wanneer de partner phub-gedrag vertoont tijdens een etentje met twee of met vrienden.
Annelore Van Herreweghe, woordvoerder NN, verklaart:
“Het is duidelijk dat met je smartphone bezig zijn tijdens belangrijke en misschien wel zeldzame quality time met je beste vriend, geen goed doet aan de kwaliteit van je relatie. We willen de Belg hier graag bewust van maken, om met dit inzicht aan de slag te gaan op en ook na International Friendship Day. Want onze missie als levensverzekeraar is om de Belg op weg te helpen naar een gelukkiger leven. Uit het Nationaal Geluksonderzoek blijkt dat afspreken met vrienden, een goed gesprek voeren en écht menselijk contact belangrijk zijn voor kwalitatieve relaties. Phubbing helpt ons niet vooruit, want het wordt duidelijk als erg storend ervaren.”
Van ’s avonds in bed tot ’s ochtends aan de ontbijttafel
Heel wat Belgen staan op met hun smartphone en gaan ermee slapen. Onder partners wordt de smartphone in bed of aan de ontbijttafel sociaal al iets meer aanvaard dan tijdens een gesprek of een etentje. Toch vindt 4 op de 10 Belgen het (heel erg) storend als de partner meer bezig is met zijn smartphone in bed bij het slapengaan en 44% stoort er zich al aan ’s ochtends aan de ontbijttafel.
Opvallend: wie ontevreden is over zijn vaste relatie merkt dubbel zo vaak op dat zijn partner tijdens een gesprek meer bezig is met de smartphone (49%) dan wie tevreden is met zijn relatie (24%).
Volgens life planner Cynthia Ghysels heeft de smartphone een duidelijke impact op de kwaliteit van onze relaties: “Alleen al door je smartphone in het zicht op tafel te leggen, geef je een signaal aan je partner dat je met je aandacht niet volledig aanwezig bent. Door samen dingen te ervaren, bouwen we een intense connectie op. Als dat telkens gestoord wordt door een ‘biepje’, dan zorgt dat voor een vervlakking van het gesprek waardoor je weer opnieuw moet beginnen. Dat kan ervoor zorgen dat je nooit tot die intense connectie komt.”
Het te frequent gebruiken van de smartphone kan daardoor leiden tot spanningen en problemen binnen een koppel, volgens psychologe Sylvie Loumaye. Ze licht toe: “Het te frequent gebruiken van onze smartphone kan een grote bron van irritatie zijn binnen een koppel. Daarom is het belangrijk om momenten in te lassen met twee, waar smartphones niet bij horen. Om gelukkig te zijn en om ons niet eenzaam te voelen, is het cruciaal om je echte banden goed te onderhouden. Internet of sociale media zullen ons nooit een knuffel of affectie geven. En dat is de warmte waar we als mens nood aan hebben om gelukkig te zijn.”
De plaatsen waar onze partner het vaakst phubt:
- Voor de televisie
- Tijdens een autorit
- Aan de ontbijttafel
- In bed bij het slapengaan
- In bed bij het opstaan
Opvallend: we schatten de frequentie van ons eigen phub-gedrag laag in
Ondanks het feit dat we ons massaal storen aan het overmatig gsm’en van onze partner of beste vriend(in), geeft de minderheid van de Belgen aan dat ze zelf ook wel regelmatig meer met hun smartphone bezig zijn dan met het gesprek. 17% van de Belgen geeft aan tijdens een gesprek regelmatig meer bezig te zijn met de smartphone dan met de conversatie. Tijdens een etentje met vrienden geeft 18% toe dat ze het wel eens doen. Voor de televisie zijn we duidelijk vaker aan het phubben: 43% geeft toe vaker met de smartphone bezig te zijn tijdens het televisiekijken dan met de partner.
Life planner Cynthia Ghysels verklaart: “Het is eigen aan de menselijke natuur: we zien al snel bij een ander wat ons stoort, maar bij onszelf zien we het vaak niet. Ons brein wordt onbewust aangetrokken door de voortdurende prikkels van onze smartphone. Het is bij veel mensen een gewoonte geworden, die alleen kan veranderd worden door bewust nieuwe gewoontes in te lassen.”
Psychologe Sylvie Loumaye waarschuwt bovendien voor de gevolgen van deze gewoonte: “We spenderen vandaag meer en meer tijd aan schermen zonder er ons nog echt van bewust te zijn. Ons verbinden aan mensen die fysiek niet aanwezig zijn en deconnecteren van mensen bij wie we wel fysiek zijn, kan bepaalde afhankelijkheden creëren waar we voor op onze hoede moeten zijn. Het smartphonegebruik triggert dopamine en seronine in ons lichaam. Dat zorg voor een denkbeeldig gevoel van plezier en geeft ons het gevoel dat we belangrijk zijn.”
Volgens expert digitale economie Denys Malengreau is het niet toevallig dat we zoveel tijd spenderen aan onze smartphone: “Als we kijken naar Facebook bijvoorbeeld, onafhankelijk van de voordelen, kunnen we duidelijk stellen dat het platform vanuit economisch standpunt zo veel mogelijk de aandacht van de gebruiker probeert te trekken. Terwijl je op Facebook surft en zaken leuk vindt, worden nieuwe data gegenereerd zodat je publiciteit op maat te zien krijgt. Want dat is de hoofdbron van hun inkomsten. Social media zijn niet toevallig verslavend. De onophoudelijke stroom van informatie is gesorteerd volgens een algoritme op maat van jouw voorkeuren, de veelheid aan notificaties, de volgende video die meteen laadt, etc. Deze mechanismes zijn zorgvuldig uitgekiend. Dat is nu eenmaal de prijs die we betalen voor een ‘gratis’ dienst.”
Jongvolwassenen doen het vaker en zijn ook toleranter
Bij jongvolwassenen onder de 34 jaar geeft een grotere groep aan dat ze zich tijdens een gesprek wel eens laten verleiden door de virtuele wereld van hun smartphone. 33% van de jongvolwassenen geeft toe soms tot voortdurend meer met hun smartphone bezig te zijn dan met het gesprek. Bij de 35-50 jarigen daalt dat naar 20% en bij de 50-plussers tot 7%. De jongvolwassenen vinden het dan ook iets minder storend dat hun partner of beste vriend het ook doet, dan de oudere generaties. 65% van de jongvolwassenen vindt het storend, dat stijgt naar 70% bij de generatie X en naar 72% bij de 50-plussers.
Uit het Nationaal Geluksonderzoek bleek al dat jongvolwassen Belgen zich het vaakst eenzaam voelen en dat Belgische senioren de gelukkigste generatie zijn. Volgens Life Planner Cynthia Ghysels valt dat deels te verklaren door het feit dat oudere mensen hun aandacht bewuster richten op wat ze echt willen in het leven: “Als we tijd uitrekken voor onze sociale relaties, dan is het ontzettend belangrijk om tijdens die momenten ook te zorgen voor echte aandacht en oprecht te luisteren naar wat anderen te vertellen hebben. Senioren richten hun aandacht meer op wat ze belangrijk vinden in het leven en zijn minder afgeleid door hun smartphone. Dat draagt bij tot meer tevredenheid en tot meer geluk.”
Vrouwen storen zich het meest aan phub-gedrag
Naast een generatieverschil is er ook een duidelijk verschil in de resultaten bij vrouwen en bij mannen. Als de partner of beste vriend(in) meer bezig is met de smartphone dan met het gesprek, dan is dat voor 77% van de vrouwen een bron van (grote) ergernis. Bij de mannen is dat opmerkelijk minder: 61% van de mannen stoort zich hier erg aan. Het verschil is nog groter bij jongvolwassenen onder de 35. 75% van de vrouwen onder de 35 stoort zich aan een gesprekspartner die voortdurend de smartphone checkt, terwijl dat bij mannelijke generatiegenoten daalt tot 56%.
