Burgemeesters die voluit voor hun stad kiezen, worden geloond

Binnen minder dan een maand zijn er lokale verkiezingen. In opdracht van Mediahuis, en in samenwerking met Indiville, voerde Bpact een onderzoek in de 13 Vlaamse centrumsteden. Opvallend is dat burgemeesters die voluit voor hun stad kiezen en de verleiding van de nationale politiek weerstaan, daarvoor worden beloond door de kiezer. Daarnaast zien we dat Vlaams Belang de schaduw voelt van de nationale verkiezingen in juni en dat de negatieve tendens voor Open VLD zich verzet in de gemeenteraadsverkiezingen.

Burgemeesterssjerp proberen veiligstellen met kartels

Een nieuwigheid deze verkiezingen is dat de stemmenkampioen van de grootste lijst het initiatiefrecht heeft, en indien hij/zij een meerderheid kan vormen, automatisch burgemeester wordt. Door deze nieuwe regeling zijn er heel wat kartels ontstaan, o.a. in Gent waar de Open VLD van burgemeester Mathias De Clercq de lijst ‘Voor Gent’ vormt met de socialisten. De Clercq kan nog net Groen achter zich laten, al wordt het wel spannend. Ook in Oostende trekt burgemeester Bart Tommelein (Open VLD) naar de kiezer samen met CD&V en Groen. Maar daar verkiezen de inwoners John Crombez van Vooruit als hun nummer 1.

In Hasselt kiest Steven Vandeput (N-VA) voor een samenwerking met Open VLD. Hij lijkt stand te houden, vooral omdat Vooruit en Groen deze keer niet samen naar de kiezer trekken. In Turnhout daarentegen lijkt het kartel tussen de Vlaams nationalisten en CD&V van burgemeester Paul Van Miert (N-VA) niet bestand tegen de populariteit van Hannes Anaf (Vooruit).

Voluit voor stad kiezen, werkt

Zittende burgemeesters met opvallend hoge scores, zijn zij die de nationale politiek weerstaan. Recordhouder is Leuvens burgemeester Mohamed Ridouani (Vooruit). Ook zijn Brugse collega Dirk De Fauw (CD&V) staat sterk.

In Roeselare scoort CD&V-burgemeester Kris Declercq nog steeds goed, al moet zijn partij Vlaams Belang wel laten voorgaan. In Genk behaalt burgemeester Wim Dries (CD&V) een goede score. Hij moet het wel opnemen tegen de Limburgse stemmenkampioene bij de vorige verkiezingen, Zuhal Demir (N-VA). In Sint-Niklaas zien we eveneens de concurrentie van een nationaal kopstuk: hier lijkt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau een lichte voorsprong te hebben op huidig burgemeester Lieven Dehandschutter (N-VA). De N-VA van Bart De Wever in Antwerpen houdt dan weer wel stand, maar voelt de hete adem van de PVDA van Jos D’Haese.

Vlaams Belang boet in

Bij de nationale verkiezingen in juni wilde Vlaams Belang absoluut de grootste worden. Dat is toen niet gelukt. De partij zet nu volop in op de gemeenteraadsverkiezingen. Hoewel de inspanningen enorm zijn, zien we in verschillende steden een achteruitgang in de Stadspeiling tegenover vorig jaar. In Aalst en Sint-Niklaas bijvoorbeeld was de partij toen afgetekend de grootste, maar heeft het intussen enkele procenten moeten inleveren. Ook in Gent, Turnhout, Mechelen, Leuven en Brugge is de partij het voorbije jaar achteruitgegaan. In Kortrijk is ze gelijk gebleven, maar niet langer de grootste. De enige steden waar de partij vooruitgaat tegenover vorig jaar, zijn Antwerpen, Oostende en Roeselare.

Open VLD zakt verder weg

De liberalen kregen bij de nationale verkiezingen serieuze klappen. Ook nu lijkt deze tendens zich verder door te zetten. De partij haalt in verschillende steden bodemkoersen. In Leuven, Antwerpen en Sint-Niklaas rond de 2 procent, 4,1 procent in Aalst en 4 procent in Roeselare.

In alle Vlaamse centrumsteden zien we een daling voor Open VLD. Kortrijk is de enige uitzondering. Lijstduwer Vincent Van Quickenborne is niet graag gezien, maar Ruth Vandenberghe, die steeds waarnemend burgemeester was tijdens Van Quickenborne zijn ministerschap, heeft het tij kunnen keren.

“Ik weet het echt nog niet” is de grootste partij

De grootste partij in bijna alle 13 centrumsteden is die van de onbeslisten. Afhankelijk van de stad geeft 15 tot zelfs 30 procent van de ondervraagden aan nog helemaal geen idee te hebben op wie ze zullen stemmen. Daarnaast zijn er nog heel wat twijfelaars en is het koffiedik kijken welke gevolgen de afschaffing van de opkomstplicht heeft. Geen enkele burgemeester of partij is dus zeker van de overwinning.

Over het onderzoek

De Stadspeiling werd uitgevoerd tussen 19 augustus en 9 september in de 13 Vlaamse centrumsteden. Per stad werden minimaal 1.000 stemgerechtigde inwoners bevraagd. De peiling gebeurde online via een gesloten steekproef. De maximale foutenmarge is 3,1%.